Lerende onderwijsorganisaties, lerende zorgorganisaties

In de laatste uitgave van Management & Consulting (M&C, 2-2015) heeft een werkgroep van de Raad voor Organisatie Adviseurs (ROA) zich gebogen over de moderne, gezonde en lerende onderwijsorganisatie van de toekomst. Het onderwijs moet in een tijd van bezuinigen van goed naar excellent. Vanuit mijn ervaring in de zorgsector zie ik in deze analyse veel meer overeenkomsten dan verschillen met de ontwikkelingen in de zorg. De werkgroep schrijft in termen van principes en aan bouwstenen daarover: 

• Weg van het Tayloriaanse systeem van 'geslotenheid, van 'one size fits all' en van vaste patronen.
• Een integrale veranderaanpak van binnenuit, op het niveau van leerkrachten, teams, management en bestuur.
• Weg van de sturingswaan van bovenaf en van buitenaf, weer opnieuw uitgaan van vertrouwen in de professional.
• Hanteer een helder en eenvoudig toekomstbeeld (over talentontwikkeling, maatwerk en continu gezamenlijk verbeteren van de dagelijkse onderwijspraktijk).
• Werk gedisciplineerd aan verandering en neem daarvoor de tijd.
• Focus op het primaire proces. 
• Massamaatwerk, maatwerk per individu, efficiëntie naar het grote geheel.
• Lerende cultuur, vanuit passie van de professional, kritische reflectie en elke dag een stukje beter.
• Samenwerking met de omgeving (ouders, wijk, gemeente, bedrijfsleven etc.). 
• Moderne leermiddelen.

Volgens de werkgroep richten een aantal initiatieven zich op enkele van de genoemde bouwstenen, terwijl het beter zou zijn om te kiezen voor een integrale benadering via alle bouwstenen. 
De kern van het verhaal en de parallel met de zorgsector zie ik in de verandering van onderop, vanuit het bouwen aan vertrouwen in de professional en in een aanpak vanuit verschillende bouwstenen tegelijkertijd in co-creatie tussen de partijen. Want of je nu spreekt over onderwijs of over zorg, het gaat in beide sectoren in de kern om mensenwerk, dus ook in de veranderaanpak zal de focus daarop moeten liggen.